Słuchanie Aktywne

Na czym polega Słuchanie Aktywne

Słuchanie Aktywne (AL od Active Listening) polega na słuchaniu ze zrozumieniem, tj. słysząc słowo w języku obcym od razu wiemy co ono oznacza.

Żeby móc słuchać ze zrozumieniem potrzebne jest nagranie w języku obcym wraz z transkrypcją. Może to być audiobook, reportaż, film, itp.

Słuchając całkowicie nieznanego języka obcego mówionego z normalną prędkością, będziemy mieć wrażenie, że słowa zlewają się ze sobą. Ponieważ nie znamy tych słów, nie wiemy gdzie kończy się jedno a zaczyna następne. Można to obejść słuchając nagrania patrząc jednocześnie na transkrypcję. Dzięki niej będziemy wiedzieć gdzie zaczynają się słowa. Słuchając w ten sposób przez pewien czas, stanie się następujące:

• Zaczniemy rozróżniać poszczególne słowa w nagraniu (bez pomocy transkrypcji).
• Osłuchamy się ze słownictwem języka obcego - innymi słowy, nauczymy się go. Nawet pomimo, że nie wiemy co te słowa oznaczają. Moim zdaniem, znajomość języka w taki sposób stanowi mniej więcej połowę całego procesu nauki rozumienia.
• Osłuchamy się ze strukturą gramatyczną języka. Umysł zacznie kojarzyć schematy dźwiękowe, będzie wiedzieć jakie słowa, w jaki sposób łączą się ze sobą.

Jeśli okaże się, że treść tekstu którego właśnie się uczymy jest nam znana, np. to samo przemówienie słyszeliśmy po polsku, ze zrozumieniem i dobrze je pamiętamy, wówczas, w procesie asymilacji, nasz umysł zacznie wyodrębniać pojedyncze słowa, wyrażenia i struktury gramatyczne z nagrania w języku obcym.

Oczywiście, aby proces ten przebiegał efektywnie, należy przeprowadzać AL we właściwy sposób. Wiele osób zadaje pytanie, czy można nauczyć się języka obcego, np. tylko poprzez słuchanie radia albo oglądanie filmów. Niektórzy twierdzą, że można nauczyć się języka Japońskiego tylko poprzez oglądanie Anime.

Moim zdaniem, odpowiedź na powyższe pytanie brzmi tak, ale pod pewnymi warunkami:

• Nauka będzie składać się z dwóch części; najpierw słuchanie z transkrypcją potem z tłumaczeniem.
• Należy pracować na tym samym materiale i dopiero po jego przyswojeniu (60-80%) można przejść do następnego.
• Należy przeprowadzać AL stosując zatrzymania. W miejscach które nie są dobrze przyswojone trzeba zatrzymać odtwarzanie, przewinąć o 3 sek. i odsłuchać ponownie.

Należy sobie również zadać pytanie czy nauka w taki sposób jest efektywna. Ze względu na to, że umysł ma wiele pracy przy wyszukiwaniu i dopasowywaniu schematów, jest to po prostu czasochłonne. Z tego powodu lepiej jest używać do nauki specjalnie przygotowanych tekstów.

Metoda Birkenbihl jest skuteczna (moim zdaniem) ponieważ ludzki umysł świetnie radzi sobie z przyswajanie informacji podanych w formie Słuchania Aktywnego. Wynika to zapewne z tego, że AL imituje proces w jaki przebiega nauka języka ojczystego u dzieci. Z tą różnicą, że w MB ten proces jest zintensyfikowany, co pozwala na nauczenie się języka w czasie od 3 do 6 miesięcy zamiast około 3 do 5 lat.

Jak należy przeprowadzać Słuchanie Aktywne

Potrzebujemy zdekodowany tekst, np. Grayfriars Bobby, najlepiej w postaci wydruku oraz odtwarzacz mp3 z możliwością łatwego przewijania o 3 sek. w tył.

Przed rozpoczęciem AL przeczytaj ze zrozumieniem co najmniej raz tłumaczenie pisane kursywą. Ważne jest żeby dobrze znał i zrozumiał treść tekstu na podstawie którego będziesz uczyć się języka.

Nastaw timer na 10 min. (np. timer-tab.com). Korzystanie z timera nie jest konieczne ale wpływa pozytywnie na motywację i pozwala na dokładniejsze śledzenie wyników nauki.

Odsłuchaj pierwsze zdanie lub część zdania jednocześnie patrząc na zdekodowany tekst (pisany pogrubioną czcionką). Przyporządkuj słyszanym słowom ich znaczenie. Może to wymagać kilku powtórek, z tego powodu potrzebny jest odtwarzacz z funkcją przewijania o 3 sekundy. Poprawne przyporządkowanie znaczenia do słyszanych słów oznacza, że możesz odsłuchać fragment tekstu/zdania nie patrząc na tekst i nadal będziesz wiedzieć co oznacza każde usłyszane słowo.

Na rysunku poniżej kolorami zaznaczyłem ilość zatrzymań i ponownych odsłuchań dla każdej linijki podczas jednej przykładowej sesji. U ciebie będzie to wyglądać inaczej i będzie zmieniać się z każdą kolejną sesją. Prostsze fragmenty wymagają mniejszej liczby zatrzymań, trudniejsze większej.

Po 10 min. będziesz mieć przerobione od kilku do kilkunastu linijek. Po jednej sesji (jednej 10 min. lekcji) nie będziesz jeszcze w stanie tłumaczyć tekstu wyłącznie ze słuchu. Na to potrzeba od kilkunastu do kilkudziesięciu powtórek.

Przebieg kolejnych sesji zobrazowałem poniższym schematem.

Zaczynając nowy tekst rozpoczynasz od pierwszej linijki. Przez 10 min. uda ci się przerobić, powiedzmy, tylko 3 linijki. Drugą sesję rozpoczynasz również od pierwszej linijki ale ponieważ wcześniej już się czegoś nauczyłeś, tym razem uda ci się zrobić 5 linijek. Podczas 3 sesji zrobisz np. 7 linijek, itd. Zwykle, w czasie każdej następnej sesji będziesz w stanie przerobić więcej materiału. Po pewnej liczbie sesji, zapewne będzie to od kilkunastu do ponad dwudziestu, będziesz znać początek tak dobrze, że dalsza jego nauka nie będzie mieć już więcej sensu. Wtedy kolejna sesja nie rozpocznie się od pierwszej linijki ale od jakiejś dalszej, takiej której jeszcze nie rozumiesz zbyt dobrze, tj rozumienie < 80% (na rys. sesja nr 7). W praktyce jednak, nie będziesz pomijać pojedynczych linijek ale całe strony. Po każdej sesji wykonaj odsłuch, tj. przesłuchaj tę część materiału którą przerobiłeś w trakcie AL, bez zatrzymywania nagrania i bez patrzenia na tekst. Jeśli potrafisz zrozumieć min. w 80% jedną całą stronę to pomijasz ją podczas następnej sesji i zaczynasz naukę od następnej strony. Jest to wyraźnie przedstawione w poście Portugalski w 7 dni gdzie zapisuję przebieg mojej własnej nauki.

Jeśli podczas drugiej lub trzeciej sesji jesteś w stanie przerobić więcej linijek niż w poprzedniej to gratulacje, właśnie nauczyłeś się odrobinę języka obcego i ta metoda jest odpowiednia dla ciebie. Mam nadzieję, że proces nauki ci się spodobał ponieważ reszta będzie przebiegać w identyczny sposób (do czasu aż będziesz rozumieć swobodnie dowolne teksty czy programy telewizyjne).

Ważna dla poprawnego przeprowadzania AL jest umiejętność przyporządkowania słyszanych słów do transkryptu. To może być proste dla języka niemieckiego gdzie słowa zapisujemy w znacznej mierze tak jak je słyszymy. Znacznie trudniej jest w języku angielskim, dlatego osoby które nigdy nie miały styczności z tym językiem mogą nie wiedzieć, które słyszane słowo odpowiada któremu słowu w transkrypcie. Skrajnym przypadkiem jest np. japoński - bez znajomości alfabetów i Kanji nie ma możliwości żeby wiedzieć który fragment na transkrypcie jest właśnie czytany przez lektora. Jeśli masz właśnie taki problem, ćwicz AL patrząc wyłącznie na transkrypcję.

Zapisywanie postępów

Po każdej sesji warto zapisać sobie co zostało zrobione żeby wiedzieć potem w którym miejscu zacząć, np. wg następującego formatu.

<data> <tekst><linijki>

np.

01.11.2013, Grayfriars, L1-13